همیشه مدت زمانی که باید برای خوابمان اختصاص دهیم برایمان سوال بر انگیز بوده است و خواب ظهر به صورت طولانی مضر است و بدانیم چطور ظهر نخوابیم تا از بروز مشکلات و بیماری ها برای خودمان جلوگیری کنیم.

خواب ظهر

در واقع هر فردی در طور روز در یک ساعت معینی احساس خستگی می کند و ممکن است که نتواند به فعالیت های خود ادامه دهد؛ در این ساعات ذهن انسان خسته از مشغله ها می شود و نمی تواند به درستی به همه موضوعات فکر کند؛ افرادی که در ادارات مشغول به کار هستند به صورت اتومات در این زمان به ساعت خود خیره می شوند تا بتوانند استراحت کنند؛ در این بین خواب ظهر برای مدت زمان بسیار کوتاه می تواند عامل بسیار آرام بخشی باشد تا فرد بتواند از هر گونه دغدغه و مشغله ای دور باشد؛ چرت زدن برای مدت زمان کوتاه می تواند برای مغز و حافظه انسان بسیار مفید واقع شود و فایده های دیگری نیز به همراه دارد.

خواب ظهر چه فایده ای دارد ؟

همان گونه که در قسمت قبل ذکر کردیم خواب ظهر برای انسان بسیار مفید و سودمند می تواند باشد که فواید آن شامل موارد زیر می باشند :

حافظه را تقویت می کند : طبق تحقیقاتی که انجام شده گفته می شود که خواب در ذخیره‌ کردن خاطرات نقش بسیار مهمی ایفا می کند و چرت زدن نیز بـه‌ اندازه می تواند به کامل شدن خواب شبانه بـه انسان کمک می کند؛ موجب می شود که تمام موارد در ذهن انسان باقی بماند؛ چرت زدن در طول روز می تواند از فراموش کردن بسیاری از چیز ها مانند مهارت‌های حرکتی «motor skills»، ادراک حسی «sense perception» و یادآوری کلامی «verbal recall» جلوگیری کند.

ارتباط بین اطلاعات را آسان می کند : نه تنها چرت زدن موجب می‌شود که مسائلی را که تازه یاد گرفته‌ایم در ذهن خودمان بسپاریم، بلکه کمک شایانی می کند کـه مغز ما بین مسائلی که درک کرده‌ایم، ارتباط بسیار خوبی برقرار کند؛ در پژوهشی که انجام شده است، افرادی کـه بـه خواب بعدازظهر کاملا عادت کرده بودند، راحت می توانستند اطلاعاتی را که در طول روز به دست آورده بودند، کنار یکدیگر قرار دهند.

به پیشرفت کردن در زمینه شغلی کمک می کند : هنگامی که کاری را چندین مرتبه در طول یک روز انجام می‌دهیم، عملکرد کارمان پس از اتمام روز، بدتر می شود؛ طبق پژوهش‌ها، چرت زدن بـه انسان کمک بزرگی می‌کند تا عملکردش را یکنواخت و یکپارچه نگه دارد؛ در ضمن، از کاهش یافتن سرعت عملکردمان جلوگیری می‌کند و همین موضوع موجب می شود پیشرفت شغلی داشته باشیم.

در خوب شدن روحیه تاثیر می گذارد : هنگامی که حال‌ ما گرفته و پکر است و حس و حال اصلا خوبی نداریم، می توانیم کمی چرت بزنیم تا روحیه‌مان بهتر شود؛ چرت زدن یا استراحت کردن به اندازه یک ساعت « جدا از این که بخوابیم » باعث می‌شود کـه اخلاق بسیار بهتری در ادامه روز داشته باشیم؛ طبق گفته متخصصان، آرامش که ناشی از دراز کشیدن و استراحت کردن است باعث بهتر شدن روحیه انسان می‌شود حتی اگر به خواب نرویم.

موجب هوشیاری می شود : در صورتی که بلافاصله پس از نهار مدت زمانی احساس خواب آلودگی می‌کنیم، باید این را بدانیم که این حس در خیلی از افراد به وجود می آید و کاملا مربوط به ما نمی باشد؛ اما تنها بیست دقیقه چرت زدن باعث می شود کـه سنگینی موجود در پلک های ما برطرف شود.

چگونه از خواب ظهر جلوگیری کنیم ؟

در واقع هنگامی که به کاری مشغول هستیم باید از خواب ظهر خود جلوگیری کنیم تا بتوانیم با دقت کامل بتوانیم کار خود را انجام دهیم و احساس خواب آلودگی نداشته باشیم؛ در ابتدا باید بیاموزیم که چطور ظهر نخوابیم از این رو در ادامه مواردی که موجب جلوگیری از خواب ظهر می شوند شامل موارد زیر می باشند :

1 . مایعات بنوشیم :

در ابتدا می توانیم روزی یک لیوان قهوه، چای و یا نوشابه بنوشیم و کار خود را شروع کنیم، اما باید به این مسئله توجه کنیم که مصرف بیش از اندازه از کافئین باعث می شود که مدت زمان اندکی عصبانی شویم و آب بدنمان تبخیر شود؛ در عوض آن می توانیم از نوشابه هایی که انرژی زا اند و با الکترولیت اضافه هستند استفاده کنیم؛ در ضمن باید در طول روز مقدار کافی و لازمی آب بنوشیم؛ انجام این کار می تواند موجب تنظیم شدن میزان آب بدن مان شود، مصرف آب باعث کاهش یافتن اشتهای کاذب به میان وعده های ناسالم می شود و موجب از بین رفتن حس خواب آلودگی می شود؛ در صورتی که در یک مجلس خسته کننده هستیم و تنها باید سرمان را برای تاکید تکان دهیم، نوشیدن تنها یک جرعه آب می تواند تمرکزی که ما از دست داده ایم را بار دیگر سر جای خود بیاورد.

2 . ناهار فراموش نشود :

در اکثر اوقات، آنقدر درگیری داریم که اصلا این فرصت را نداریم که به خوردن نهار خود اختصاص دهیم و از عوارضی که ناهار نخوردن دارد نیز بی خبر هستیم و اطلاع نداریم که این کار موجب به وجود آمدن کسالت و خواب آلودگی در طول ظهر می شود؛ ضروری نمی باشد که در طول روز تنها یک وعده غذایی کامل با انواع مختلف پیش غذاها را میل نماییم، اما باید دست کم مطمئن شویم که حتما یک چیز کوچک می خوریم؛ سعی خود را باید کنیم که نهار را بر روی میز کارمان نخوریم و حتی اگر بیست دقیقه هم لازم است به خودمان زمان دهیم تا استراحت کنیم و نهار را در جای دیگری میل کنیم.

3 . مدت کوتاهی استراحت کنیم :

باید لحظه ای بایستیم و تمام عضلات بدنمان را بکشیم تا هر خستگی که در بدنمان است از بین برود؛ لازم نمی باشد که تمام این کار را با صدای بسیار بلند انجام دهیم و توجه افراد دیگر را حتما به خود جلب کنیم و پس از آن هم با صدای بسیار بلند خمیازه بکشیم؛ تنها کافیست که از سر جای خود بلند شویم، چرخی دور خود بزنیم، عضلات پاهایمان را منبسط کنیم و انگشتان دستانمان را خم و راست کنیم؛ در صورتی که امکان ترک کردن دفتر کار خود را نداریم، می توانیم به عقب تکیه دهیم و نفس بسیار عمیقی بکشیم تا کاملا ریلکس و آرام شویم و مقدار اکسیژنی که جذب شده را نیز افزایش دهیم؛ ایجاد این کشش موجب می شود تا قلنج هایی که در گردن و شانه های ما هستند بشکنند و سیستم گردش خون ما نیز بهبود یابند.

4 . حرکت کنیم :

در صورتی که می توانیم در طول روز به باشگاه برویم و اما اگر نمی توانیم نیز به بیرون برویم تا قدمی بزنیم، بهتر است که از پله استفاده کنیم و یادداشت ها را به صورت دستی به شعبه دیگر برسانیم؛ این کار منجر می شود که خون در بدن ما بهتر به جریان بیفتد، در ضمن این عمل منجر به سریع شدن متابولیسم بدن می شود و از خواب آلودگی و بروز کسالت نبز جلوگیری می کند.

5 . به امور مختلف بپردازیم :

در صورتی که خسته از انجام کار ها و مشغله های روزانه خود هستیم، باید به مسائلی دیگری بپردازیم که از به خلاقیت نیاز دارند؛ گاهی اوقات کار کشیدن از ذهن مان موجب می شود که از خستگی و ضعف میان روز نجات بیابیم.

6 . با همکاران خود ارتباط برقرار کنیم :

هنگامی که کار می کنیم و به طور مثال مشغول گرفتن برگه های کپی از دستگاه هستیم می توانی با همکاران خود صحبت کنیم و سر شوخی را باز کنیم و در صورت امکان بر سر میز اطرافیان خود برویم و با آن ها صحبت کنیم؛ تمام تلاش خود را کنیم تا ارتباط منفی با دیگران برقرار نکنیم و صحبت های منفی با دیگران نکنیم و تنها انرژی مثبت ایجاد کنیم تا روحیه همه کارکنان عوض شود و خواب از سر همه بپرد.

7 . بعدازظهر چرت بزنیم :

در صورتی که تنها ۱۵ دقیقه ای بعداز ظهر چرت بزنیم معجزه می کند؛ اما هدف ما این نمی باشد که ساعت های بسیار طولانی در اتاق خودمان استراحت کنیم، اما در صورتی که به خودمان شک داریم می توانیم به یکی از آشنایان یا دوستانمان بسپاریم تا ما را پس از 30 دقیقه صدا کنند و یا این که ساعتمان را کوک کنیم تا سر وقت زنگ بخورد.

8 . در فضای گرم نمانیم :

در صورتی که در یک فضای بسیار خنک و مناسب کار کنیم موجب می شود تا بتوانیم هشیار تر باشیم؛ در صورتی که اطراف ما هوا گرم باشد این احتمال وجود دارد که به خواب عمیقی فرو برویم؛ اما در صورتی که همکارمان احساس سرما کرد بهتر می باشد که دستمان را از روی درجه گرمکن کنار بکشیم و لباس هایمان را مقداری کمتر کنیم؛ باید ژاکتی که در تنمان است را پس از نهار در بیاوریم و از پوشیدن پلوور و بلوزهای یقه اسکی و کلفت خود داری نماییم.

9 . از نور زیاد استفاده کنیم :

باید مقدار نوری که در تمام طول روز در معرض آن هستیم را کمی افزایش دهیم و سعی خود را کنیم که در بیرون از منزل یا محل کار قدم بزنیم در عوض این که از آسانسور یا پارکینگ استفاده نماییم؛ میزمان را در موقعیتی قرار دهیم که بتوانیم به راحتی به بیرون از محیط از پنجره نگاه کنیم؛ اگر این امکان وجود دارد لامپ های فلورسنت را خاموش نماییم و از چراغ های رومیزی استفاده نماییم.

10 . به برنامه های خود پس از کار بیندیشیم :

باید کارهای ما که باقیمانده اند را بر روی کاغذی که در دسترسمان است یاد داشت کنیم تا ببینیم که به طور دقیق چه زمانی می توانیم محل کارمان را ترک کنیم؛ با خود بیندیشیم که قصد انجام چه کارهایی را داریم در واقع یک موضوع کاملا مثبتی  را برای فکر کردنمان پیدا کنیم؛ به موضوعات مختلفی می توانیم فکر کنیم؛ به طور مثال تصور کنیم که نامزد خود را برای تماشای یک فیلم به سینما برده ایم و یا با دوستان به بیرون رفته ایم تا چرخی بزنیم؛ این فکر هر چه که باشد حالت سستی ما را از بین می برد؛ هنگامی که متوجه می شویم که باید در زمان کاملا معین محل کار خود را ترک کنیم به طور حتم کار خود را با توجه و دقت بیشتری انجام می دهیم.

از نظر طب سنتی خواب ظهر مفید است یا مضر ؟

از نظر طب سنتی خواب نیمروزی را قیلوله نیز می نامند که بسیار عمیق و طولانی می باشد و زمان آن پس از غذا نمی باشد؛ این گونه خواب برای عده ای از افراد مفید و برای عده ای مضر می باشد؛ افرادی مانند کودکان و برخی از جوانان که فعالیت بسیار زیادی دارند و طبق طب سنتی مزاجشان گرم و خشک می باشد، باید بعدازظهر چرت بزنند تا انرژی که از دست داده اند باز پس بگیرند.

بهتر است که افراد سالمند و خانم‌ها خواب نیمروزی نداشته باشند زیرا با افزایش یافتن رطوبت‌های زاید، مشکلات و بیماری های مفصلی‌ آن ها شدید می شود و دچار ناراحتی‌های گوارشی، کسالت و افزایش وزن می‌شوند؛ در صورتی که خانمی چاق می باشد و دچار مشکلات مفصلی و گوارشی باشد، یکی از دستورات و تجویزات طب سنتی به ایشان این است که از خواب صبحگاهی و بعدازظهر پرهیز کنند به خصوص این که ناهار میل کرده باشند یا این که در فصل سرما باشند اما هنگامی که فردی به چرت بعدازظهر عادت داشته باشد و این موضوع برای ایشان نیز مضر باشد، به‌ مرور ایشان را ترک عادت می‌دهیم.

در صورتی که مراجعه‌ کننده جوانی 30ساله باشد و به‌ دلیل شغلش درگیر استرس باشد، به او تذکز می دهیم که برای از بین بردن استرسش خواب بعدازظهر را داشته باشد و به خصوص اگر در فصل گرما باشد یا مجبور است کار خود را از صبح بسیار زود شروع کند؛ در صورتی که در تحقیقات علمی اخیر و نظر های حکیمان طب ایرانی اختلاف نظرهایی وجود دارد که چرت بعدازظهر باید از یک ساعت کمتر باشد؛ تحقیقات اخیر تأثیر بسیار مثبتی از خواب میان روز را در کاهش یافتن استرس، کمک کردن به کنترل فشار خون و ایجاد کردن حس آرامش نشان می‌دهد.

آیا افرادی که مزاجشان بلغمی است باید ظهر بخوابند ؟

به طور کلی طب سنتی با مزاج انسان سروکار دارد؛ مزاج در لغت به معنی درهم آمیختن یعنی کیفیت یک سان و جدیدی که از آمیخته شدن عناصر چهارگانه با یکدیگر به وجود می‌آید؛ در حقیقت چرت ظهر هم رابطه کاملا مستقیمی با مزاج انسان ها دارد و طبق تحقیقاتی که در طب سنتی انجام می شود می گویند، خواب نیمروزی برای همه انسان ها و همه مزاج‌ها خوب نیست؛ در برخی از مردم خوب جواب می‌دهد، اما در عده‌ای دیگر این‌ گونه نمی باشد و حال آن ها را بدتر می‌کند؛ از این رو نمی‌توان گفت خواب ظهر برای همه افراد خوب می باشد و موجب سرحال شدن آن ها می شود.

از روی نشانه‌های انسان ها با مزاجهای مختلف می‌توان متوجه شد که خواب ظهر برای آن ها سودی داشته یا خیر به طور مثال خواب نیمروز برای کسانی که بلغمی اند مضر می باشد و بهتر است نخوابند؛ پوست افرادی که بلغمی‌ اند سرد و مرطوب و سفید و کمرنگ می باشد (گلگون نیستند)، چربی‌های بدنشان شل و آویزان می باشد، صورت‌شان پف‌آلود و گرد است، کاملا بی‌خیال اند، وزن بالایی دارند و در نهایت رطوبت بدنشان نیز زیاد است.

در واقع چون رطوبت‌ بدنشان زیاد می باشد، اگر ظهر خواب بخوابند، رطوبت‌شان افزایش می‌یابد و با زیاد شدن مقدار رطوبت، بلغم آنها زیاد می شود؛ حالا اگر یک فرد بلغمی بخوابد چه اتفاقی برای او رخ می دهد؟ ذهن فرد کند و حافظه‌ او ضعیف می‌شود، حتی هنگام خوابیدن ممکن است آب دهانش بریزد، نفسش بوی بدی داشته باشد، دچار کندی حرکات روده شده و دچار یبوست شود.

خواب ظهر برای افراد با مزاج دموی ضروری است ؟

دسته دیگری از افراد که خواب نیمروز برای آن ها مضر می باشد، دموی‌ها هستند و دسته از افراد با این مشخصات شناخته می‌شوند که پوستشان نرم، مرطوب و گرمی است، رنگ پوستشان گندمگون یا گلگون است، رنگ سفیدی چشم آن ها کمی مایل به قرمزی است؛ موهای بسیار زیادی دارند، دهان‌شان رطوبت کمی دارد و بسیار کم تشنه می‌شوند و به آب نیاز ندارند.

از دیگر خصوصیات آن ها این است که اشتهای بسیار زیاد و خوراک خوبی دارند، می توانند غذا را به خوبی هضم کنند؛ نفخ معده و یبوست ندارند، از گرما فراری هستند و بیشتر سرما را دوست دارند، آب دهان‌شان گاهی اوقات کش دار می شود، دهان‌شان بوی بد نمی دهد؛ این افراد چون بدن گرمی دارند و بدن‌شان هم رطوبت دارد، ‌در صورتی که ظهر بخوابند، بدن آن ها رطوبت‌زایی می‌کند؛ با زیاد شدن میزان این رطوبت همان اتفاقاتی رخ می دهد که برای بلغمی‌ها می‌افتد.

افراد سوداوی و صفراوی می توانند ظهر بخوابند !

خواب نیمروز برای کسانی که مزاجشان سوداوی می باشد خوب است؛ مزاج این دسته از افراد کاملا سرد و خشک است، لاغرند، افراد دلسوز و مهربانی می باشند ؛ دهانشان بوی بدی دارد و مضطرب هستند، پوست‌شان کاملاً خشک و چروکیده می باشد؛ یبوست و عطش دارند و عصبی هستند، تمایل دارند که همه کارها را خودشان به تنهایی انجام دهند.

این افراد بسیار زود دچار افسردگی و غم می‌شوند، ادرارشان گاهی اوقات با سوزش همراه می باشد و به‌ صورت قطره قطره خارج می‌شود، بیشتر اوقات خسته و کوفته می باشند و سوزش معده دارند؛ چون این افراد مزاج‌شان خشک می باشد و از سویی دیگر خواب موجب افزایش رطوبت می شود بنابراین بهتر است که خواب نیمروزی داشته باشند زیرا برایشان مفید است.

چرت بعد از ظهر نیز برای کسانی که مزاجشان صفراوی می باشد نیز خوب است؛ اندام صفراوی ها لاغر است و آن ها زبر و زرنگ اند؛ از گرما دوری می کنند و سرما را دوست دارند، کم‌ اشتها می باشند، رنگ پوست آن ها متمایل به رنگ زرد و قرمز می باشد، برخی اوقات احساس تلخی در دهان‌شان نیز می‌کنند، ممکن است این افراد کرختی و سستی در پاهای خود احساس کنند و به پاهایشان به اصطلاح حالت سوزن‌سوزن شدن دست بدهد.

افراد صفراوی به ترشی گرایش دارند، دهان‌شان بدبو نمی باشد اما خشک است؛ چون صفراوی‌ها بدنشان خشک است و خواب هم رطوبت‌زا‌ است بنابراین خواب ظهر برایشان خوب و مفید واقع می شود.

اگر خواب ظهر طولانی باشد چه مضراتی به همراه دارد ؟

خواب ظهر نیز برای خود محدوده خاصی دارد و این گونه نمی باشد که فرد هر مدت زمان که دلش بخواهد بخوابد و مشکلی برای او پیش نیاید؛ اگر چرت زدن نیمروزی کوتاه‌ مدت و کمتر از 20 دقیقه باشد، برای انسان بسیار مفید و خوب می باشد و موجب می‌شود تا انرژی که او از دست داده را دوباره بیابد، به هضم شدن غذا در دستگاه گوارش او کمک بزرگی می‌کند و منجر می‌شود تا سوخت‌ و‌ ساز و متابولیسم خوبی به همراه داشته باشد.

اکنون در صورتی که خواب ظهر تا 30 دقیقه یا یک ساعت طول بکشد، موجب افزایش یافتن رطوبت در مغز انسان می‌شود؛ این رطوبت موجب بروز سستی، کسالت، افسردگی و تنبلی نیز می‌شود و علاوه بر اینها حرکات بدن فرد را هم کند تر می‌کند, پوست فرد نیز از مضرات خواب زیاد ظهر در امان نمی ماند و خواب ظهر موجب تخریب شده آن می‌ شود؛ تخریب پوست هم مربوط به هضم غذا می شود یعنی با افزایش یافتن خواب، به جای این که غذا بهتر هضم شود، به‌ شکل نادرست انجام می شود و در نهایت آن پوست را تحت تأثیر خودش قرار می‌دهد و ظاهر آن نامطلوب می‌شود.

کلام آخر

در این مقاله تمام تلاش خود را به کار گرفتیم تا اطلاعات مفید و سودمندی در رابطه با زمان مورد نیاز برای خوابیدن و این که چطور ظهر نخوابیم و در دام خواب ظهر نیفتیم، در اختیار شما قرار دهیم؛ امیدواریم که با خواندن این مقاله بتوانید از ظهر خوابیدن جلوگیری کنید.

از این که تا پایان این مقاله با ما همراه بودید از شما بی نهایت متشکر هستیم و در صورتی که هر گونه انتقاد یا پیشنهاد در رابطه با این که چطور ظهر نخوابیم دارید می توانید از طریق سایت با ما در میان بگذارید.