خواص زیره شامل کمک به هضم، تقویت سیستم ایمنی بدن، درمان بیماریهای پوستی و بیخوابی است. همچنین به درمان کمخونی، جوش صورت ، سرطان و اختلالات تنفسی مانند آسم و برونشیت کمک میکند. در ادامه درباره زیره و خواص آن بیشتر بخوانید.
زیره چیست؟
زیره دانه ای معطر و ضد نفخ است که در آشپزی و پزشکی کاربرد دارد و در دو نوع زیره سبز و زیره سیاه که به زیره ایرانی معروف است ، وجود دارد. دانههای زیره با چوب، کوبیده میشود. این دانه به صورت خودرو در افغانستان ، ایران ، ازبکستان ، تاجیکستان ، ترکیه ، مراکش ، مصر ، هند ، کوبا ، سوریه ، مکزیک و شیلی رشد میکند. گیاه آن شبیه بوته هویج است برگهایش ۲۰ الی ۳۰ سانتیمتر و ارتفاع گیاه حدود ۵۰ سانتیمتر است. میوه آن به اندازه دو میلیمتر و هلالی شکل و دارای ۵ خط برجستهاست. بیشترین زیره در ایران، در شهر کرمان رشد میکند. بهترین و مرغوبترین زیره مربوط به شهرستان بافت استان کرمان میباشد که به صورت خودرو رشد میکند.
انواع زیره
زیره سیاه: طبع زيره سياه خيلي گرم و خشک است. زيره سياه داراي خواص مدر، بادشکن، مقوي، زيادکننده شير، قاعدهآور، نيرودهنده، ضد کرم، هضم کننده، ضد تشنج، قابض، معرق، مقوي معده، قاطع اسپرم است. زيره سياه در موارد بلع هوا، نفخ شکم، برطرف کردن سوءهاضمه، تسهيل هضم غذا، دل پيچه کودکان، انگل معده و روده، دفع بادهاي کليه و مثانه، تنگي نفس، خفقان سرد، سکسکه نفخي، استسقاء بهکار ميرود. زيره يک داروي سنتي براي رفع سوءهاضمه خصوصاً نفخ شکم است. خوردن زیره يا روغن آن در رفع سوءهاضمه و دل دردهاي کودکان مفيد است. زيره داراي خاصيت ضدگرفتگي دارد و براي رفع گرفتگيهاي دوران قاعدگيمفيد است. مقوي بدن و بسته به طریقه مصرف آن چاق کننده است. معده را گرم و تقويت ميکند و کرم تنيا را دفعميکند. و اثر قابل ملاحظهاي در جلوگيري از ايجاد بادهاي اضافي در روده و درماناسهال دارد.
زیره سبز: جنس، گونه، نوع اسانس و ترکیبات گیاه زیره ی سبز با زیره ی سیاه کاملاً متفاوت است و اثرات دارویی آن ها نیز در بعضی موارد تفاوت دارد؛ به همین دلیل میزان مصرف آن ها نیز متفاوت خواهد بود. مقدار مصرف زیره ی سیاه، که در بسیاری از غذاها مصرف می شود، می تواند ده برابر زیره ی سبز باشد. زیره ی سبز جزء اصلی پودرهای کاری و چیلی است و به عنوان طعم دهنده در محصولات غذایی ، تجاری متنوعی به کار می رود.زیره سبز همیشه یک ادویه ی غیرسمی و خوراکی بوده است. در عین حال ممکن است بعضی افراد به آن حساسیت داشته باشند. سقط کننده، ضد درد، بی حس کننده، ضد کرم، ضد چسبندگی پلاکت ها، ضد باکتری، ضد سم، ضد صفرا، ضد باروری، ضد التهاب، ضد اکسیدان، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد تومور، تقویت کننده ی قوای جنسی، قابض، ضد نفخ، ضد احتقان، معرق، هضم کننده ی غذا، ادرار آور، شیرافزا، دارای خاصیت استروژنی، قارچ کش، لاروکش، فتودرماتیتیک، محرک، تقویت کننده ی معده، تقویت کننده ی رحم و التیام دهنده ی زخم.
خواص عرق زیره سیاه و سبز:
- هضمکننده غذا و از بین برنده
- رطوبت معده، لاغرکننده
- درار آور، مفید جهت اسها
- رطوبتی و محلل بادهای مضر
- در بدن، چربی سوز، شیرافزا
خواص متضاد زیره
زیره خواص متضادی دارد، هم یبوست را درمان میکند، هم اسهال را. هم عادت ماهیانه را قطع میکند و هم آن را زیاد میکند.هم چاق می کند و هم لاغر. میتواند میل جنسی را کم یا زیاد کند، اما برای اینکه خاصیت دوتایی داشته باشد باید با ماده دیگری ترکیب شود که آن خاصیت را تقویت کند. به عنوان مثال:
- اگر زیره را در سرکه خیس کنید و سرکه را بنوشید، تنگی نفس و احساس خفگی از بین میرود.
- اگر با آرد باقلا پودر و خمیر شود و روی ورمها گذاشته شود، التهابها ورمها را از بین میبرد.
- اگر با غذای گوشتی پخته شود، مضرات گوشت را کم میکند و غذا را خوشمزهتر میکند.
- مخلوط کردن آن با برنج و غذاهای دیگر باعث لاغری میشود، چون بسیار گرم است، هر نوع ورم و چاقی را از بین میبرد.
زیره کرمانی
بیشترین حجم رشد زیره در شهر کرمان است. به همین دلیل جزو یکی از بهترین سوغات کرمان به شمار میرود. در این شهر کشاورزان معمولا از تیرماه شروع به برداشت زیره میکنند. بهترین و مرغوب ترین نوع زیره ، زیره کوهی است که فقط در کوه های شهرستان بافت پیدا میشوند ، و به زیره کرمانی معروف است. عشایری که در فصل رویش این زیره در مناطق کوهستانی بافت هستند ، این زیره را برداشت میکنند ، این کار خیلی دشوار است.
مضرات زیره
زیره تاثیر زیادی روی ترشحات هورمون تیروئید دارد و باعث افزایش میزان ترشحات میشود. بنابراین برای افرادی که از تیروئید کم کار رنج میبرند مفید است ، اما افرادی که لاغر هستند و تیروئید دارند نباید در مصرف آن زیاده روی کنند ، زیرا دچار پرکاری تیروئید میشود.
مشکلات احتمالی شامل:
- آروغ زدن
- آسیب های کبدی
- سقط جنین
- قاعدگی سنگین زنان و پریودهای سخت
- سوزش سر دل
در نتیجه همه ی مواد موجود در طبیعت زیره در صورت مصرف مداوم و بی رویه عوارض جانبی دارد ، بنابراین فقط کافی است اعتدال را رعایت کنید و بدون هیچ مشکلی از خواص این ماده بهره مند شوید.
دمنوش و نوشیدنی زیره و خواص آن برای کاهش وزن
برای تهیه این دمنوش معجزهگر لاغری در ابتدا زیره سبز را آسیاب کنید و یک قاشق غذاخوری از پودر زیره سبز در قوری به همراه آب ریخته میگذاریم جوش بیاید. سپس آن را به مدت 15 تا 20 دقیقه میگذاریم تا دم بکشد. یک قاشق مرباخوری عسل و کمی آب لیمو به این دمنوش اضافه کرده و میل کنید.
کسانی از این دمنوش برای لاغری و کاهش وزن استفاده میکنند ، باید بدانند که مصرف این دمنوش نیم ساعت قبل از غذا نتیجه بهتری را برایشان به همراه دارد.
برای تهیه نوشیدنی زیره سیاه را با آب لیمو ترش تازه و آب مخلوط کنید و هرروز قبل از غذا میل کنید. این مخلوط باعث افزایش سوخت و ساز بدن شده و چربی دور شکم را کاهش میدهد.
مقداری پودر زیره در آب حل کرده و به آن نصف قاشق غذاخوری عسل اضافه کنید.
در غذاها و انواع سالادها یا حتی در ماست نیز میتوانید پودر زیره ریخته میل کنید. تمامی این روشها برای لاغر شدن بسیار مؤثر است.
شرایط مصرف زیره در بارداری
- در صورت امکان دانه های کامل زیره سبز را به جای پودر زیره سبز خریداری کنید چون درصورتی که پودر باشد خیلی زودتر طعم خود را از دست می دهد. دانه های زیره سبز را به راحتی می توانید با هاون آسیاب کرد.
- اگرچه ادویه ها و گیاهان معطر خشک به طور گسترده در فروشگاه ها در دسترس هستند اما ترجیحاً از مغازه های محلی خریداری نمایید. اغلب این مغازه های محلی گیاهان باکیفیت تر و تازه تری دارند.
- همانند سایر محصولات زیره سبز ارگانیک خریداری کنید تا مطمئن شوید تحت تشعشع قرار نداشته است.
- پودر و دانه های زیره سبز را باید در ظرف شیشه ای با در محکم در مکانی خشک، تاریک و خنک نگهداری کنید.
- پودر زیره سبز حدود شش ماه قابل نگهداری است اما دانه های کامل آن تا یک سال تازه می مانند.
- برای استفاده کامل از طعم و عطر زیره سبز، دانه های کامل زیر سبز را پیش از مصرف کمی بو دهید.
- دانه زیره سیاه نیز پس از خشک شدن دور از نور و گرما و و در ظروف کاملا در بسته نگهداری شود.
برای مصرف زیره در دوران بارداری خوردن زیره پلو و یا غذایی که در آن ادویه زیره استفاده میشود اشکالی ندارد. اما مصرف زیره به صورت روغن یا نوشیدنی که برای درمان استفاده میشود در دوران بارداری توصیه نمیشود.
چهار زیره
چهار زیزه از چهار ادویه مهم زیره سیاه ، زیره سبز ، بادیان و تخم شوید تشکیل شده است. هر کدام از این چهار ماده گیاهی دارای خواص فوق العاده ای می باشد و ترکیب آن ها با یکدیگر خواص آن را بسیار بیشتر می کند.در ادامه با خواص هر کدام از آنها آشنا میشویم:
زیره سیاه
- درمان مشکلات گوارشی از جمله سوزش معده
- خاصیت ضد اسپاسم و گرفتگی
- افزایش سوخت و ساز بدن
- تقویت استخوان
- تقویت قلب، کاهش فشار خون و جلوگیری از انسداد عروق
زیره سبز
- بهبود مشکلات گوارشی از جمله هضم غذا و یبوست
- موثر در درمان بیماری آسم
- کاهش التهاب و جوان سازی پوست
- درمان زخم و آکنه های پوستی
- درمان بی خوابی
بادیان
- حفظ سلامت اعضای بدن
- درمان بیماری های خود ایمن
- دفع مواد سمی از بدن
- رهایی از مشکلات گوارشی
- کنترل و کاهش فشار خون
- کاهش اشتها و در پی آن کاهش وزن
تخم شوید
- هضم کننده قوی غذا
- تقویت معده
- درمان بیماری های دستگاه تناسلی
- درمان تهوع و استفراغ
- درمان تشنج
- کاهش چربی خون
- اشتها را افزایش می دهد.
- بواسیر را درمان می کند.
- افزایش شیر مادر
موارد مصرف این ادویه در انواع خورشت ها ، پاشیدن روی برنج برای گرفتن نفخ و سردی برنج ، انواع سوپ و برای استفاده در کاچی استفاده میشود.
خواص روغن زیره
افزایش شیر مادر: مصرف روغن زیره و عسل در افزایش مقدار شیر مادران شیرده بسیار موثر است. در ضمن این ترکیب از نفخ و کارکرد بد سیستم گوارشی نوزادان پیشگیری می کند.
ویژگی آنتی هیستامینی: هیستامین دلیل اصلی عطسه، سرفه و بروز حساسیت می باشد. برای مقابله با آسم و آلرژی، داروهای زیادی وجود دارد که اکثر آن ها دارای عوارض جانبی بوده و به طور دایم نمی توان از این داروهای ضدهیستامین مصرف کرد. اما عرق زیره به طور شگفت آوری می تواند به عنوان یک آنتی هیستامین قوی بدن را از شر هیستامین خلاص کرده و تنگی نفس، سرفه و دیگر آثار حساسیت را از بین ببرد.
ضدعفونی کننده: عرق زیره به عنوان یک ضد عفونی کننده خوب می تواند التهابات درون روده بزرگ، دستگاه گوارش، سیستم تنفسی و دستگاه مجاری ادراری را از بین ببرد. این عرق از رشد و گسترش باکتری ها و قارچ ها جلوگیری کرده و برای رفع زخم معده نیز مفید است.
مناسب سلامت قلب: روغن زیره برای هر چیزی که به عملکرد صحیح قلب مربوط می شود، بسیار مفید است. زیره روند ضربان قلب را بهبود بخشیده و ماهیچه های قلب را تقویت می کند. همچنین از سفت شدگی سیاهرگ ها و سرخرگ ها جلوگیری کرده و موجب کاهش فشار خون و کلسترول می شود.
ضدگرفتگی و انقباض: عرق زیره به سرعت تمام عضلات بدن را از انقباض های آزاردهنده رها می کند. همچنین، روغن زیره گرفتگی های سیستم تنفسی که منجر به عطسه، تنگی نفس و سرفه بی وقفه می شود را بر طرف می کند.
ضد نفخ: روغن زیره ضد نفخ است. برای رفع نفخ می توان روغن نفخ و آب گرم را مخلوط کرده و مصرف نمایید و سپس نتایج شگفت آور آن را ببینید.
هضم کننده و ضد درد معده: ترکیبی از یک قاشق روغن زیره با آب گرم و مقداری نمک سیاه، مشکلات گوارشی مثل سوء هاضمه، برگشت اسید معده و ترشح زیاد اسید معده را بر طرف می کند. عرق زیره همچنین معده را از التهاب و زخم معده حفظ کرده و عمل هضم را آسان می کند.
ادرار آور: روغن زیره ادرارآور بوده و در دفع راحت سنگ کلیه کمک می کند. روغن زیره فشار خون را پایین می آورد، چربی های بدن را کاهش می دهد، بدن را از اسید اوریک پاک می کند و کلیه ها را از مواد ته نشین شده شستشو می دهد؛ در نتیجه، باعث کارکرد بهتر مجرای ادراری می شود.
ویژگی های قاعده آور: روغن زیره به بانوان با قاعدگی نامنظم کمک کرده و همچنین یائسگی را به تاخیر می اندازد.
خلط آور: روغن زیره برای تخلیه سینوس ها از اخلاط بسیار مفید می باشد. بدین منظور مقداری عرق زیره را با عسل در آب گرم مخلوط کرده و میل کنید.
زیره برای صورت و زیبایی
زیره هم برای پوست و هم برای سلامتی اسنان مفید است. زمانی که زیره در ترکیب اسکراب قرار میگیرد ، مواد معدنی و ویتامین های زیادی را برای بدن تامین میکند. سرم ویتامین C ، برای زمینه های آرایشی و پوست ، طرفداران زیادی دارد ، اما زیره یک قدم از آن جلوتر است. زیره حاوی آنتی اکسیدان ، ضدا میکروب ، ضد باکتری ، ضد التهاب که پوست را بهبود بخشیده و به ترمیم پوست آسیب دیده و جوانسازی پوست ، کمک میکند.
طرز تهیه ماسک زیره
- در یک کاسه کوچک، روغن حامل (روغن زیتون،بادام شیرین،روغن هسته انگور) و عسل را ترکیب کنید.
- زیره سبز و شکر را نیز به آنها اضافه کنید و خوب هم بزنید تا با هم ترکیب شوند.
- پس از ترکیب شدن مواد، مخلوط را به یک بطری شیشه ای منتقل کرده و آن را در یک مکان سرد و خشک قرار دهید.
- برای استفاده از این ماسک میتوانید قرص های ماسک که میتوانید از داروخانه تهیه کنید را در این مواد قرار دهید و روی صورت خود بگذارید.
کلام آخر
ممنونم که تا آخر این مقاله با ما همراه بودید. امیدواریم از این مطالب بهره مند شده باشید و با زیره و خواص آن بیشتر آشنا شده باشید و آن را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
