ما در این مقاله قصد داریم شما را با توصیه های ایمنی در مورد افراد سالمند آشنا کنیم. سالمندان نیز همچون کودکان به مراقبت خاصی نیاز دارند و هرگز نباید آن ها را تنها بگذاریم. امروزه در پی بالا رفتن سطح بهداشت جهانی و مراقبت های پزشکی میزان امید به زندگی در افراد افزایش یافته است. بنابراین، دسته‌‌ای که در گذشته بخش کوچکی از اجتماع را شامل می شدند، در حال حاضر با افزایش جمعیت روبه‌رو است. سالمندان امروز، خدمت گزاران و زحمت کشان جامعه دیروز هستند، که به دلیل کاهش توان جسمی و توانایی های ذهنی نیاز به مراقبت های ویژه ای دارند. از این‌رو می بایست، برای تامین رفاه و امنیت سالمندان در جامعه کوشید تا سلامت جسمی، عاطفی، روانی و اجتماعی آنها آسیب نبیند.
در پی این معیارها، ابراز رفتاری مطلوب، به دور از ترحم در تعامل با سالمندان و افراد باتجربه نیز می‌تواند از جمله عوامل سرزندگی و بروز احساس مفید بودن در این افراد باشد. علاوه بر آن، رفتارهای مناسب در رابطه با مبتلایان به بیماریهای سنین کهنسالی، نقش موثری در بهبود کیفیت زندگی سالمندان ایفا می کند. در ادامه با توصیه های ایمنی در مورد افراد سالمند بیشتر آشنا خواهید شد پس تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید.
ورزش در دوران سالمندی
توصیه هایی ایمنی در مورد افراد سالمند باید رعایت شود که یکی از این توصیه ها ورزش کردن می باشد. ورزش کردن افراد سالمند از همان ابتدا مانع از ایجاد پوکی استخوان می شود. یکی از بزرگترین مشکلاتی که افراد سالمند گرفتار آن می باشند، ایجاد پوکی استخوان است. همین عامل شکستگی استخوان را در افراد سالمند افزایش می دهد و به دلیل از دست دادن تراکم استخوان، درد های زیادی را تحمل می کنند.
پوکی استخوان روی حدود ۲۰ میلیون از زنان و ۵ میلیون از مردان اثر خود را می گذارد و سالمندان زیادی هرساله دچار شکستگی لگن می شوند. همان طور که گفتیم بزرگترین مانع پوکی استخوان، ورزش کرن می باشد که استخوان ها را قوی و مستحکم می کند.
ورزش در سالمندان موجب افزایش متابولسم و سوخت و ساز بدن می شود و همین طور از ایجاد چاقی و چربی اضافه جلوگیری می کند. و در سالمندان حس استقلال طلبی را هم به وجود می آورد و منجر به شاد شدن آن ها می شود.
خطراتی که سالمندان را تهدید می کند
1-کاهش حواس پنجگانه
به مرور زمان و با گذشت سن، ممکن است افرادی با ضعیف شدن حواس و بخشی از بافت های بدن روبه رو شوند، که یک مشکل بسیار جدی است. زندگی افراد را مختل می کند و چون کارکرد حواس است که موجب می شود که ما در مقابل خطر و یا یک اتفاقی از خود سریع واکنش نشان دهیم.
مثلا اگر بخواهیم گاز گرفتگی را مثال بزنیم، در این مواقع حس بویایی به یاری افراد می شتابد و موجب می شود که فرد متوجه بوی گاز شود. سالمندان در مراکز توانبخشی دیگر نگران اینگونه مسائل نمی باشند، زیرا پرستاران و افرادی که از آن ها مراقبت می کنند، بسیار حواس جمع می باشند. که می توان برای مشورت به بهترین متخصص طب فیزیکی وتوانبخشی مراجعه نمود.
وقتی که ما خودمان می خواهیم از عرض خیابان بگذریم و ماشینی قصد نزدیک شدن به ما را دارد با صدای بوق و آژیر می توانیم جان خود را نجات دهیم و سریع عکس العمل از خود نشان دهیم ولی افراد سالمندی که حواس پنج گانه آن ها ضعیف می باشد، خطرات زیادی آن ها را تهدید می کند و باید خیلی مراقب این افراد بود.
2-کاهش توان بدنی
یکی دیگر از توصیه هایی ایمنی در مورد افراد سالمند که باید رعایت شود، این است که آن ها از توان بدنی کافی برخوردار نمی باشند و سرعت عمل خیلی کندی دارند. با ضعیف شدن سیستم بدن دیگر تعادلی هم باقی نمی ماند و سیستم نخاع و اعصاب از عملکرد خوبی برخوردار نخواهند بود.
به همین دلیل می باشد که از سالمندان نیز همانند کودکان باید مراقبت کرد. جوان با سالمند کاملا تفاوت دارد، ممکن است که یک فرد جوان بتواند با چشم بسته شروع به دویدن کند، اما یک فرد پیر نمی تواند با چشم باز به خوبی راه برود. این گروه نیازمند مراقبت های ویژه ای می باشند تا از آسیب رسیدن به آن ها جلوگیری شود.
3-بیماریهای قلبی و ریوی
یکی دیگر از توصیه هایی ایمنی در مورد افراد سالمند که باید رعایت شود و بیشتر سالمندان با آن دست و پنجه نرم می کنند مشکلات قلبی و تنفسی می باشد و فشار خون بالا هم با آن همراه است، این دو مورد هم موجب کاهش عملکرد سالمندان می شود. مهمترین عواملی که موجب می شود مغز به فعالیت بپردازد و قدرت تصمیم گیری داشته باشد، فعال شدن هورمون های اپینفرین و سمپاتیک است.
4-عوارض برخی دارو‌ها
یکی دیگر از توصیه هایی ایمنی در مورد افراد سالمند که باید رعایت شود که جزء تهدیدات این گروه به شمار می رود، مصرف دارو می باشد. به دلیل بیماری هایی مانند: فشار خون و قند و … سالمند مجبور به استفاده برخی از دارو ها می باشد که موجب خستگی و بی حالی این افراد می شود.
در این صورت هرگز نباید اجازه دهید تا آن ها رانندگی کنند یا به فعالیت هایی بپردازند که نیازمند دقت فراوانی است. در صورت بالا رفتن از پله نیز باید مراقب این افراد باشید.
5-عوارض دخانیات و مخدر‌ها
گاهی اوقات افراد برای کاهش درد های خود به سراغ مصرف مواد مخدر مانند: مورفین و… می روند که این هم مشکلاتی را ایجاد می کند و باعث کاهش سرعت عکس‌العمل در مقابله با خطر می‌شود.
6-بیماریهای مفصلی و استخوانی
به مرور و با گذشت زمان سالمندان با مشکلات استخوانی و آسیب مفصل رو به رو می شوند و استخوان ها کاملا ضعیف می شوند. عضلات کوچک تر می شود و آن قدرت و شوری که در نوجوانی و جوانی داشته اند را از دست می دهند. در این صورت است که پوکی استخوان در سالمندان و شکستگی مداوم به سراغ آن ها می آید.
تمام این عوامل موجب می شود که سالمند ترجیح دهد از جای خود بلند نشود و تکان نخورد و هرگاه دچار مشکلی شد، دیگر نتواند از خود سریع عکس العمل نشان دهد. برای بیماری های استخوانی به بهترین دکتر ارتوپد مراجعه کنید.
7-اضافه وزن
اضافه وزن در بیش تر سالمندان مشاهده می شود و دلیل اصلی این موضوع هم می تواند بی تحرکی باشد. این عامل موجب می شود که شرایط نگه داری و جابه جایی این افراد هم مشکل باشد.
8-نقایص ذهنی و شناختی
در برخی از خانواده ها وجود دارد که سالمند با افراد خانواده کنار نمی آید و مدام سعی می کند که لجبازی کند و با آن ها همکاری نمی نماید. این موضوع خیلی کمتر دیده می شود، اما در خانواده هایی که از این گونه افراد مراقبت می کنند، زندگی دشواری دارند. هر کجا که بحث مشکلات روانی پیش آید، زندگی با این گونه افراد سخت است.
تمام این مواردی که توضیح داده شد، نشان دهنده این است که افراد زندگی سالمندان با محدودیت همراه است و آن ها در هنگام مقابله با خطر و انجام کار ها نمی توانند به سرعت عکس العمل از خود نشان دهند. به همین دلیل این افراد همانند کودکان نیازمند مراقبت می باشند.
البته برخی از افراد سالمند هم هستند که بسیار سرحال می باشند و نیازی به مراقبت ندارند، بلکه خودشان از کودک و همسر بیمار خود مراقبت می کنند، اما اگر باز هم بتوانند در زندگی از خود مراقبت کنند و کار های خود را انجام دهند، باز هم برخی از توانایی ها را از دست داده اند و همواره نیاز دارند که کسی آن ها را در مقابل خطرات و مشکلات یاری دهد.
توصیه های ایمنی در مورد افراد سالمند
یکی دیگر از توصیه هایی ایمنی در مورد افراد سالمند که باید رعایت شود و با توجه به مشاهدات اخیر، بسیاری از اتفاق های ناخوشایند و مشکلات فراوان از حمام شروع می شود. در حمام ایمنی کافی وجود ندارد و اگر در خانواده خود، فرد سالمندی وجود دارد باید به این نکات گفته شده توجه کرد و از مشکلات احتمالی جلوگیری کرد:
1-سیستم گرمایشی حمام را باید قبل از این که سالمند به حمام برود، به گونه ای تنظیم کنید که آب متعادل باشد و خیلی داغ نباشد، زیرا موجب سوختگی پوست سالمندان می شود. در این شرایط هم اگر فردی حس های عصبی خیلی ضعیفی داشته باشد، ممکن است که اصلا متوجه سوزش و داغی آب نشود.
یا این که عملکرد بدنش برای واکنش نشان دادن به محرک ها ضعیف عمل کند، به هر حال هر چیزی ممکن است و این ما هستیم که باید مراقب بزرگ تر های خود باشیم. در برخی از افراد هم دیده شده است که به دلیل از دست دادن هوشیاری خود مدت های زیادی در حمام مانده اند، بنابراین تمام این احتمالات منجر به سوختگی و آسیب رسیدن به سالمندان می شود.
2-آن دسته از سالمندانی که اوضاع وخیمی دارند و ناتوان هستند، باید با یکی از همراهان خود به حمام برود. این مورد بیش تر برای افرادی جایز می باشد که ناتوانی عقلی دارند و گاهی هوشیاری خود را از دست می دهند و این عوامل هم به دلیل مصرف قرص های مختلف می باشد که کسلی و از دست دادن تمرکز را به همراه دارد.
3- اطراف حمام را برای جلوگیری از ایجاد مشکل ایمن سازی کنید. سالمندان را نگذارید که خودشان به تنهایی داخل وان بروند و در این باره همیشه هوشیار باشید.
4- سالمندان ممکن است که در حمام به دلیل لیز بودن زمین، سر بخورند و با زمین برخورد کنند، برای جلوگیری از این خطر در اطراف حمام دستگیره قرار بدهید. البته دمپایی های مناسب هم مانع از لیز خوردن می شوند، بنابراین در انتخاب دمپایی حمام هم دقت کنید.
5- سعی کنید در حمام خود وقتی فرد پیر و ناتوانی دارید، پله و وان قرار ندهید که این کار می تواند بسیار خطرساز باشد و آسیب های جدی به سالمند وارد کند. اگر نمی توانید این دو را از حمام خود خذف کنید، پس از صندلی استفاده کنید.
6- در هنگام استحمام به سالمندان تاکید کنید که در حمام را هیچ وقت قفل نکنند که این کار بسیار خطر آفرین می باشد. این احتمال وجود دارد که سالمند با مشکلی مواجه شود و حالش خراب شود و برای کمک رسانی دیگر دیر شود.
7- وقتی که سالمند به حمام می رود آن را رها نکنید و به صدای آب توجه کنید و گاهی اوقات هم به او سر بزنید. اگر صدای دوش به صورت مدام یک گونه باشد و قطع نشود، این احتمال وجود دارد که برای او اتفاقی افتاده است، بنابراین دقت کنید.
8- آن روزی که سالمند می خواهند به حمام برود حتما در خانه حضور داشته باشید و یا کسی را بگذارید که مراقب باشد تا مشکلی پیش نیاید.
راه های مراقبت از سالمندان
1-آنها را تنها نگذارید
سالمندان به دلیل محدودیت های رفتاری که دارند بی احتیاطی های زیادی از خود نشان می دهند و اصلا دقت نمی کنند که تمام این اختلالات می تواند به دلیل تضعیف سیستم بدن و هوشیاری باشد که موجب حواس پرتی و از دست دادن قدرت تصمیم گیری می شود.
هیچگاه نباید به تنهایی رانندگی کنند چون به نکات راهنمایی و رانندگی توجه ای نشان نمی دهند، نگذارید که به تنهایی به ورزش بپردازند، زیرا ممکن است به خود آسیب برسانند. بنابراین همواره مراقب آن ها باشید و در انجام کارهای روزانه به سالمندان یاری برسانید.
2-تلفن را در اختیارشان بگذارید
اگر شما مشغله کاری زیادی دارید و نمی توانید برای مراقبت از سالمند در خانه بمانید، حتما برای او یک تلفن فراهم کرده و در اختیارش قرار دهید و به او طرز استفاده از این دستگاه را بیاموزید، تا در مواقع لازم بتوانند تماس بگیرند و شما هم از حال آن مطلع شوید.
برای این که سالمند بتواند به راحتی با شما ارتباط برقرار کند شماره خود را در تلفن ثبت کنید تا مشکلی نداشته باشد. هر وقت که با شما تماس گرفته شد پاسخ گو باشید، حتی اگر کار مهمی داشته اید، ممکن است که او مشکل خاصی داشته باشد که با شما تماس گرفته به همین دلیل پاسخ دادن را به زمان دیگری موکول نکنید.
3-محیط خانه را برای آنها ایمن کنید
مکانی که سالمند در آن جا زندگی می کند، باید از هر لحاظی ایمن باشد. مثلا برای دستشویی و حمام دستگیره هایی قرار دهید تا مشکلی نداشته باشد و بتواند به راحتی به آنها تکیه دهد و مانع از برخورد سالمند با زمین شود. در خانه فرش بیندازید تا امکان لیز خوردن وجود نداشته باشد.
4-گاهی از خانه سالمندان کمک بگیرید
برخی از خانواده ها ممکن است به دلایل خاصی نتوانند از سالمندان مراقبت کنند، در این صورت به جای تنها گذاشتن آن ها در خانه بهتر است که از مراکز توانبخشی کمک بگیرند و پرستاری برای محافظت از آن ها قرار دهند. در خانه سالمندان خیلی بهتر از خانه خود به آن ها رسیدگی می شود.
اهمیت تغذیه سالمندان
توصیه هایی ایمنی در مورد افراد سالمند یکی دیگر از نکات مهم در سلامت آن ها می باشد. تغذیه سالمندان و عادات غذایی مطلوب و صحیح در پیشگیری از بیماری‌ها شایع همچون فشار خون بالا، چربی خون بالا، دیابت و پوکی استخوان مؤثر است رعایت اصول تغذیه صحیح سالمندان سبب می‌شود فرد سال‌های عمر خود را با سلامت و نشاط و راحتی بیش تری سپری کند و کمتر مورد حمله ی بیماری‌ها قرار بگیرد. در نتیجه اگر اصول تغذیه سالمندان رعایت شود کمتر در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها قرار می‌گیرند و این خود منجر به بهبود کیفیت زندگی آنان خواهد شد.
نکته ای که باید در مورد تغذیه سالمندان رعایت گردد این است که بهترین راه برای دستیابی و حفظ یک وزن مناسب و ایده‌آل در حالی که سن شما بالاتر می‌رود، دریافت کالری کمتر نسبت به زمانی است که شما جوان‌تر بودید و اطمینان از اینکه بیش تر چیزی که شما می‌خورید مغذی است و چربی و قند کمی نیز دارد. از چربی‌های اشباع شده کاملا بپرهیزید. به همین دلیل آگاهی یافتن از نیاز تغذیه سالمندان جهت سلامتی آن ها بسیار مهم می باشد. نیازهای تغذیه ای سالمندان را می توان در انرژی، پروتئین، ویتامین، مواد معدنی، مایعات، و فیبر غذایی دسته بندی كرد.
ویتامین ها و مواد معدنی لازم در تغذیه سالمندان
در انتخاب نوع تغذیه سالمندان باید برای جلوگیری از بیماری های آن ها در دوران سالمندی نیز توجه ویژه ای کرد، جذب کلسیم و ویتامین D بدن با افزایش سن کاهش می‌یابد که خود اثر مخربی بر سلامت استخوان‌ها دارد و سبب افزایش پوکی استخوان ها و احتمال شکستگی‌های استخوانی می‌شود.
بنابراین هر چه سن افزایش پیدا می کند مصرف منابع غنی کلسیم (مانند شیر و لبنیات) و تأمین ویتامین D (استفاده از نور آفتاب) نیز افزایش می‌یابد. قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید به مدت طولانی و مصرف جگر و روغن کبد ماهی برای تأمین ویتامین D توصیه می‌شود. بر این اساس توصیه می‌شود زنان بالای 50 سالی که تحت درمان با استروژن نیستند و همچنین همه بزرگسالان بالای 65 سال 1000 تا 1500 میلی‌گرم در روز مکمل دارویی کلسیم مصرف کنند. شیر و لبنیات از منابع غنی کلسیم هستند.
بعضی از افراد به دلیل مشکلات معده در هنگام نوشیدن شیر می توانند از مواد کلسیم دار مانند ماست و پنیر جایگزین شیر استفاده کنند. همچنین به تازگی شیر بدون لاکتوز در کشور تولید می شود، که برای مصرف افرادی که دستگاه گوارش آنها قادر به تحمل شیر معمولی ندارند توصیه می‌شود. کم خونی فقر آهن در سالمندان نسبت به افراد دیگر شیوع کمتری دارد اما در افرادی که غذاهای کم انرژی مصرف می‌کنند شایع است. با افزایش سن توانایی جذب ویتامین B12 بدن حتی در افرادی که عملکرد عصبی طبیعی دارند کاهش می‌یابد. گوشت قرمز، ماهی و تخم‌مرغ از منابع ویتامین B12 می‌باشند.
نیاز مردان و زنان سالمند به آهن یکسان است و میزان توصیه‌شده روزانه به طور متوسط 7 میلی‌گرم است. زرده تخم‌مرغ، گوشت، ماهی، جگر، حبوبات و سبزی‌های برگ سبز تیره مانند جعفری، برگ چغندر، گشنیز و بخش‌های تیره برگ از منابع آهن می‌باشند. جگر، گوشت، حبوبات و غلات و مغزها (پسته، بادام، گردو، فندق) از منابع غذایی حاوی روی می‌باشند. برخی از علایم کمبود روی شبیه علایمی است که به طور طبیعی همزمان با سالمندی بروز می‌کند مانند کاهش حس چشایی و التهاب پوست. برای کمبود این ویتامین ها و مشورت گرفتن می توانید به بهترین دکتر تغذیه مراجعه کنید.
حمایت روحی و عاطفی از سالمندان
باید به این نکته توجه کرد که بیماران سالمند و در بستر بیماری به حمایت روحی و عاطفی شما نیازمند می باشند حتی سالمندانی توانایی ذهنی محدود دارند. حضور فرزندان در کنار آن ها و ابراز محبت به آن ها بسیار مهم می باشد چرا که سالمندان زمین گیر به دلیل اینکه توانایی حرکت ندارند، نمی توانند به ملاقات دیگران رفته و با دیگران معاشرت کنند.
به عنوان فرزند یک سالمند بیمار و در بستر، شما می توانید با تشویق آن ها به انجام کار هایی که توانایی آن را دارند به آن ها روحیه بدهید، برای مثال اگر آن ها مایل به انجام یک کار هنری هستند آن ها را تشویق به این کار کنید، یا اگر می توانید هر از گاهی آن ها را به ملاقات یکی از اقوام یا دوستان ببرید. معاشرت و گفتگو با دیگران برای هر فردی به ویژه سالمندان در بستر بسیار مفید است و در ارتقای روحیه آن ها و در نهایت بهبود یا حفظ وضعیت فعلی شان موثر است.
نظافت سالمندان در بستر
برای حمام کردن سالمندان شما می توانید از یک صندلی مخصوص و یا ویلچر استفاده کنید. اگر فرد سالمند توانایی شستن خود را با دست ها داشته باشد می تواند این کار را کند در غیر این صورت باید در شستن آن ها را یاری کنید در تمیز کردن فرد سالمند سعی کنید از لوازم تمیز و بهداشتی استفاده کنید و به دقت و مراقبت در شستشو حمام کردن آن ها بپردازید .
در خصوص مراقبت از دندان ها نیز شما باید روزانه و مرتب این کار را برایشان انجام دهید و وسایل مورد نیازشان را در اختیار قرار دهید. همینطور کوتاه کردن ناخن ها را نیز باید مرتب انجام دهید؛ به ویژه کوتاه کردن ناخن های پا که برای اکثر سالمندان حتی آن هایی که کمی توانایی حرکت دست ها و پاهایشان را دارند، دشوار است. از بین بردن موهای زائد نیز باید بطور مرتب انجام گیرد تا مشکلاتی مانند عرق سوز شدن یا زخم شدن بدن به وجود نیاید.
در خصوص افرادی که توانایی حرکت و نشستن ندارند، شما باید مراقبت های بهداشتی و کارهای روزمره آن ها را برایشان انجام دهید. برای مثال برای حمام کردن شما می توانید از فرد دیگری کمک گرفته و با درست کردن یک تشک نرم با روکش پلاستیک آنها را در حمام خوابانده و شستشو را انجام دهید. البته اگر بیمار بستری شما وضعیت حاد و زخم بستر دارد باید با مشورت یک پزشک یا پرستار شستشوی بدن او را انجام دهید.
کلام آخر
از شما عزیزان سپاسگزاریم که ما را تا پایان مقاله همراهی کردید. سایت پزشکا همواره سعی بر این داشته تا شما را با توصیه های ایمنی در مورد افراد سالمند آشنا کند. امیدواریم مقاله برای شما مفید واقع شده باشد. در صورت داشتن هر گونه انتقاد و پیشنهاد، می توانید از طریق سایت با ما درمیان بگذارید.
