در مقاله امروزمان قصد داریم در رابطه با این که چطور ضربان قلب بگیریم تا از شرایط بدن خود آگاهی کافی داشته باشیم، اطلاعاتی را در اختیار شما قرار می دهیم؛ ضربان قلب جزو علائم حیاتي بدن می باشد که در صورت بالاتر یا پایین تر بودن از حد نرمال، نشان دهنده نوعی بیماری یا مشکل در بدن است؛ در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا بدانیم که چطور ضربان قلب بگیریم.

ضربان قلب

قلب جزو ارگان های بسیار مهم در بدن هر انسانی محسوب می شود که چگونگی عملکرد آن تاثیر بسیار مستقیمی بر روی دیگر اعضای بدن می گذارد؛ مقصود از ضربان قلب در حالت استراحت این می باشد که قلب در حالتی که انسان آرام و سالکت است چند دفعه در یک دقیقه می زند؛ افراد بزرگسال در حالت نرمال و طبیعی باید ضربان قلبشان بین 60 الی 100 تپش در هر دقیقه باشد؛ بزرگسال به کودکان بالای 10 سال و بزرگسالان و سالخوردگان گفته می شود.

به طور کلی اگر ضربان قلب انسان در زمان استراحت پایین تر باشد بدین معناست که قلب انسان بهتر و موثرتر عمل می کند و از لحاظ شرایط قلب و عروقی، بدن انسان در سلامت بیشتری می باشد به طور مثال افرادی که ورزشکارانی که به صورت حرفه ای ورزش می کنند، ضربان قلبشان حدود 40 تپش در هر دقیقه می باشد.

عوامل بسیاری در این تپش ها تاثیر می گذارند که شامل سن، میزان تناسب اندام و فعالیت بدنی، مصرف سیگار، ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، کلسترول بالا یا دیابت، دمای هوا، وضعیت بدن (مثلاً ایستاده یا دراز کشیده)، احساسات، اندازه‌ی بدن و داروها می باشند.

در حقیقت ضربان قلب انسان به صورت نرمال در بازه گسترده تری قرار دارد اما در صورتی که ضربان قلب به طور معمول بالاتر یا پایین تر از حد معمول باشد، نشان دهنده نوعی مشکل در بدن می باشد؛ در صورتی که ضربان قلب فردی در حالت نرمال و زمان استراحت، همیشه بیشتر از 100 تپش باشد یا فردی ورزشکار نباشد و همیشه تپش قلبش کمتر از 60 تپش باشد به این معناست که مشکلی وجود دارد و باید حتما متخصص قلب و عروق ایشان را معاینه کند؛ در ضمن اگر این تپش ها همراه با احساس خستگی و سرگیجه و تنگی نفس باشد، باید زودتر به سراغ درمان رفت.

با چه روش هایی می توان ضربان قلب گرفت ؟

در حقیقت برای این که بدانیم چطور ضربان قلب بگیریم، باید به روش هایی که در ادامه مقاله ذکر می شود توجه کنیم؛ این روش ها به شرح زیر می باشند :

1 . از طریق شریان زند اصلی : در ابتدا باید انگشت اشاره و انگشت میانی خودمان را بر روی انتهای مچ دست مخالف خودمان قرار دهیم، تنها باید دقت کنیم که اصلا از انگشت شستمان استفاده نکنیم چون شمارش نبض سرخرگ بوسیله آن کمی سخت می باشد؛ زمانی که اولین نبض خود را احساس کردیم باید تعداد نبض ها را در هر 15 ثانیه بشماریم و تعداد کل این ضربان ها را در عدد 4 ضرب کنیم؛ به طور مثال در صورتی که تعداد نبض های ما در هر 15 ثانیه 20 عدد باشد پس یعنی ضربان قلب ما 80 بار در دقیقه می زند.

2 . از طریق شریان کاروتید : برای اندازه گیری ضربان قلب به این صورت باید ابتدا انگشت اشاره و میانی خودمان را در کنار نای ( دقیقا زیر استخوان فک ) قرار دهیم؛ در این روش از اندازه گیری این امکان وجود دارد که برای شناسایی کردن محل دقیق نبض، مقدار کمی انگشت های خود را تغییر دهیم؛ از این رو باید تعداد نبض هایمان را در هر 15 ثانیه بشماریم و در نتیجه تعدادی که بدست آوردیم را در عدد 4 ضرب کنیم.

3 . از طریق نبض پدال : برای استفاده از این روش باید از قسمت بالایی پا (محلی که رکاب می زنید) کمک گرفت تا تعداد نبض خود را بدست آوریم؛ در ابتدا برای شروع کردن باید انگشت اشاره و میانی خود را در بالاترین قسمت استخوان یعنی امتداد قسمت بالایی پا قرار دهیم؛ زمانی که اولین نبض مان را احساس کردیم، باید پس از آن هر 15 ثانیه یک بار آن را بشماریم و عددی که حاصل شد را در 4 ضرب کنیم.

4 . از طریق شریان بازوها : بیشتر پزشکان این روش را برای خردسالان توصیه می کنند؛ برای انجام این روش باید در ابتدا بازوی کودک خود را کمی بچرخانیم تا ناحیه ای که دست خم می شود روبه روی ما و سقف قرار بگیرد؛ انگشت اشاره و میانی مان را در کنار همان محل خم شدن و زیر استخوان بازو قرار دهیم و زمانی که اولین نبض کودکمان را احساس کردیم، هر 15 ثانیه یک بار آن را می شماریم و در نتیجه در عدد بدست آمده را در 4 ضرب کنیم.

5 . از طریق دستگاه فشار کمکی : برای اندازه گیری ضربان قلب تعداد زیادی دستگاه وجود دارد که به وسیله آن می توانیم تعداد نبض و در نهایت تعداد ضربان در هر دقیقه را دست آوریم که برخی از این دستگاه ها شامل موارد زیر اند :

• دستگاه فشار خون خانگی
• دستگاه های ردیابی تناسب اندام
• برنامه های موجود در گوشی های هوشمند
• برخی از دستگاه های ورزشی
• دقیق ترین و بهترین نوع ابزار بررسی ضربان قلب، یک مانیتور بی می باشد که بر روی قفسه سینه ما متصل می شود؛ این وسیله نیز مانند دستگاه ردیابی تناسب اندام می باشد که بر مچ دست ما بسته می شود.

در واقع برخی دستگاه ها از جمله دستگاه فشار خون خانگی و برنامه هایی که در گوشی های هوشمند موجود اند به ترتیب دقت بسیار کم تری دارند؛ دستگاه های ورزشی خود نیز دارای یک گیره فلزی می باشند که ضربان قلب انسان را به صورت غیر دقیق بررسی می کنند و در صورتی که می خواهیم ضربان قلب خود را هنگام ورزش کردن چک کنیم می توانیم یک دستگاه تناسب اندام دیجیتال استفاده کنیم.

چه عواملی در داشتن ضربان قلب نرمال موثرند ؟

در واقع این نکته ثابت شده است که ضربان قلب هر فردی به شرایط فردی که دارد وابسته است به طور مثال سن، اندازه بدن، وضعیت قلب، مصرف دارو و اینکه فرد مورد در حالت نشسته یا در حال دویدن می باشد، در تعداد ضربان قلب تاثیر گذار اند؛ در ضمن ، گاهی اوقات بروز احساساتی مانند هیجان زدگی و ترسیدن نیز ممکن است باعث افزایش یافتن ضربان قلب انسان شوند؛ ضربان قلبی که نرمال باشد موجب داشتن قلب سالمی شود؛ موارد دیگری علاوه بر ورزش کردن وجود دارد که موجب سالم ماندن قلب انسان و در نهایت ضربان نرمال می شود که شامل موارد زیر است :

• کاهش یافتن استرس : به طور کلی استرس داشتن موجب افزایش یافتن ضربان قلب و فشار خون انسان می شود؛ از این رو با انجام برخی تمرین ها از جمله تمرین تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن و تلاش کردن برای زندگی در زمان حال، می‌توانیم تا حد زیادی از میزان استرس خود کم کرد.
• کاهش یافتن وزن : در صورتی که وزن ما به مرور افزایش بیابد، قلبمان مقدار کمتری اکسیژن و مواد مغذی می تواند به اعضای مختلف بدن برساند که این مورد موجب چالش های بسیار زیادی می شود پس در نتیجه باید وزن خود را کاهش دهیم زیرا کاهش وزن موجب تنظیم شدن ضربان قلب ما می شود.
• پرهیز کردن از مصرف تنباکو : به طور کلی مصرف سیگار موجب افزایش یافتن ضربان قلب انسان می‌شود؛ ترک کردن سیگار، ضربان قلب ما را به حالت طبیعی بازمی‌گرداند.

در حین ورزش، چه ضربان قلبی نرمال است ؟

به طور کلی گفته می شود که تعداد ضربان قلب انسان در هنگام ورزش و انجام فعالیت های مختلف افزایش می یابد؛ نکته بسیار مهمی می باشد که حین ورزش فشار قلب بیش از حد زیاد نباشد؛ با این حال باید فرد ضربان قلبش را در مدت زمان تمرین برای ارائه دادن مقدار اکسیژن و انرژی بیشتری به قسمتهای دیگر بدن افزایش دهد؛ چون ضربان قلب انسان به دلیل فعالیت های مختلف بدنی بیشتر می شود، ممکن است که کاهش کلی ضربان قلب در طول زمان رخ دهد؛ این بدان معناست که قلب برای ارسال کردن هر گونه مواد مغذی و اکسیژن مورد نیاز به قسمت های مختلف بدن، کمتر کار می کند و این امر منجر می‌شود که کارایی بیشتری در نهایت داشته باشد.

تمرینات که برای قلب و عروق اند به منظور کاهش یافتن ضربان قلب می باشد؛ ضربان قلبی که مناسب باشد با افزایش یافتن سن انسان کاهش پیدا می کند؛ در ضمن توجه کردن به بیشترین تعداد ضربان قلب در هر سنی ضروری و مهم تلقی می شود؛ این نشان دهنده این است که قلب از توانایی کامل برخوردار است که به طور معمول به وسیله انجام دادن تمرینات ورزشی متفاوت با شدت بسیار بالا حاصل می شود.

بیشترین تعداد ضربان قلب انسان در طول مدت زمان ورزش باید به طور تقریبی برابر با ۲۲۰ تپش در دقیقه منهای سن فرد باشد؛ هر انسانی به ورزش واکنش متفاوتی نشان می‌دهد، که این واکنش با توجه به شرایط بدنی هر فردی متفاوت می باشد، ضربان قلب ایده آل به صورت محدوده‌ای به عنوان منطقه ضربان قلب هدف مشخص می شود.

ضربان قلب نرمال در کودکان و نوزادان به چه صورت می باشد ؟

در حقیقت بسیاری از افراد بزرگسال می دانند که باید ضربان قلب عادی آن ها بین 60 تا 100 در هر دقیقه باشد؛ این نکته ممکن است برای ما جالب باشد که بدانیم ضربان قلب در کودکان بالاتر از بزرگسالان می باشد؛ در کودکان میزان ضربان قلب به 43 تا 180 در هر دقیقه می رسد که این عدد با افزایش یافتن سن آنها کم و کمتر می‌شود.

ضربان قلب استراحت برای کودکان، ضربانی می باشد که او در حالتی که آرام است به سر می برد و هیچ گونه فعالیتی از جمله گریه کردن، دویدن و یا بازی کردن انجام نمی دهد؛ هنگامی که کودک گریه می کند، می دود یا بازی می کند ضربان قلب او بیشتر از آنچه که در حالت عادی است می شود؛ از این رو، هنگام خوابیدن ضربان او کمتر از حالت عادی می شود.

چه تصورات غلطی درباره ضربان قلب وجود دارد ؟

در صورتی که ضربان قلب فرد نامنظم باید بدین معناست که در فرد حال سکته قلبی می باشد : در صورتی که قلب انسان با الگوی نامنظمی بتپد، فرد دچار پالپیتیشن یا همان تپش قلب می شود؛ این امکان وجود دارد که احساس کنیم ضربان قلب ما افزایش یافته یا چند تا درمیان میزند یا دچار کوبش یا لرزش در قلب شده ایم اما بیشتر مواقع این وضعیت زندگی فرد را هیچ گونه تهدیدی نمی کند.

• اگر فردی ضربان قلبش طبیعی باشد، فشارخون او نیز عادی می باشد، اگر ضربان قلبمان عادی باشد این امکان وجود دارد که فشار خون این گونه نباشد؛ برخی واقع ممکن است که فشار خون ما بسیار بالا یا بسیار پایین باشد و ما متوجه آن نشویم؛ حتی در مواردی که ضربان قلب ما به نظرمان طبیعی باشد، همواره فشار خون خود را چک کنیم.
• ضربان قلبی که طبیعی است باید بین 60 تا 100 ضربان در هر دقیقه باشد، این مسئله معیاری قدیمی می باشد؛ بسیاری از پزشکان متخصص قلب می گویند که این مقدار باید کمتر یعنی در حدود 50 تا 70 ضربان در هر دقیقه باشد که ایده آل است.
• اخیر مطالعات نشان داده است که ضربان قلبی که بالای 76 ضربه در هر دقیقه در زمان استراحت باشد ممکن است که با خطر حمله قلبی ارتباط داشته باشد؛ در صورتی که اندام، تناسب بیشتری داشته باشد ضربان قلب در زمان تحرک کمتر از حد نرمال می باشد؛ این امکان وجود دارد که در زمان استراحت ضربان قلب ما 80 باشد اما این به معنای سالم بودن نیست.

آیا تپش قلب جزو علائم یائسگی می باشد ؟

از نشانه ها یائسگی می توان به گرگرفتگی، بی‌خوابی و عرق شبانه اشاره کرد که برای زنان پیش می‌ آید و تمام این عوامل در تپش قلب انسان بی‌ تاثیر نمی باشند؛ زنان با تجربه کردن یائسگی بیشتر از قبل در معرض بیماری‌های قلبی قرار می‌گیرند که به طور معمول این دوران از زندگی خود را با تپش قلب سیر می کنند؛ نکته بسیار مهم این می باشد که نباید به بروز این علامت در دوران یائسگی، اهمیت کمی داد؛ زیرا تشخیص دادن آریتمی غیرعادی قلب مهم می باشد و گاهی اوقات این علامت احتمال خطر بیماری‌های قلبی را در این دوران را افزایش می دهد.

در برخی موارد، با تغییر دادن شیوه زندگی خود، کنترل کردن وزن، سیگار نکشیدن و داشتن فعالیت بدنی مناسب در صورتی که بروز تپش قلب به دلیل وجود بیماری خاصی نباشد، می‌توان آن را درمان کرد؛ در ضمن می‌توان با ارائه کردن آموزش‌هایی تحت عنوان مانورهای واگی، تپش قلب خود را به حالت عادی برگردانیم؛ کاهایی از جمله حبس نفس‌ به‌ صورت کوتاه‌ مدت‌، سرفه کردن پی‌در‌ پی، آب‌ سرد زدن به‌ صورت، نیشگون‌ گرفتن‌ از پوست‌ بازوی خود به‌ طوری که‌ موجب احساس درد شود، می‌تواند به فرد کمک شایانی کند.

برای درمان تپش قلب از چه روش های خانگی می توانیم استفاده کنیم ؟

این نکته بسیار مهم است که باید در درمان تپش قلب به مطب بهترین متخصص قلب مراجعه کنیم تا ایشان راه کار های لازم را برای درمان پیش بگیرند؛ اما در برخی موارد خودمان می توانیم در منزل خود، تپش قلب مان را درمان کنیم و از داروهای شیمیایی استفاده نکنیم؛ این روش ها شامل موارد زیر می باشند :

1 . استفاده از روغن اسطوخودوس : بیشترین عاملی که موجب تپش قلب می شود استرس است که برای کاهش دادن استرس، می توانیم چند قطره روغن اسطو خودوس را روی یک دستمال بریزیم و ان را عمیقا بو کنیم؛ در ضمن داشتن خواب منظم در شبانه روز می تواند کمک بزرگی به تنظیم ضربان قلب ما کند.

2 . استفاده از آب نارگیل : آب نارگیل جزو قابل توجه‌ترین خوراکی‌هایی می باشد که می‌تواند ضربان قلب را تنظیم کند؛ این نوع ماده غذایی، با به وجود آوردن تعادل در الکترولیت‌های بدن کمک شایانی به تنظیم کردن فشار خون می‌کند؛ میزان الکترولیت‌ها در بدن مانند: پتاسیم، کلسیم، سدیم و منیزیم در تعادل تپش قلب تاثیرگذار است.

3 .  استفاده از سنبل الطیب : سنبل الطیب ماده‌ای می باشد که برای کمک به بهتر خوابیدن، کاهش یافتن استرس، ضد التهاب ،ضد درد و داروی مسکن مورد استفاده هر فردی قرار می گیرد و در صورت مصرف کردن آن، آرامش تمام بدن و ذهن را فرا می گیرد.

4 . استفاده از عسل و آبلیمو : عسل جزو مواد غذایی می باشد که به آسانی جذب بدن انسان می‌شود؛ مصرف 1 لیوان آب با یک قاشق غذا خوری عسل و آب نصف لیمو پیش از خوابیدن می تواند تپش قلب ما را بهبود ببخشد.

5 . داشتن رژیم غذایی درست : در صورتی که یک لیوان آب سرد بنوشیم، علاوه بر آن کاهش ضربان قلب، سرگیجه و اضطراب و استرس کاهش می یابد؛ اگر صورت خود را با آب سرد بشوییم یا دوش آب سرد بگیریم، ریتم طبیعی قلب مان تنظیم می شود؛ بطور کلی، رژیم غذایی می تواند به سلامت قلب کمک بزرگی کند که این رژیم شامل خوردن میوه، سبزیجات و مصرف غلات تصفیه شده مانند آرد سفید، غلات سبوس‌دار، جو دوسر و محدود کردن استفاده از چربی‌های اشباع شده می باشد.

هنگامی که قلبمان تند می زند، چه اقداماتی انجام دهیم ؟

برخی مواقع به دلایل مختلفی از جمله استرس، عصبی بودن، کم آبی بدن و فشار بالا، ضربان قلب افزایش می یابد؛ که اگر بنشینیم و نفس های عمیق و آهسته بکشیم می توانیم ضربان قلب خود را کاهش دهیم؛ در واقع ورزش کردن و داشتن تناسب اندام به طور معمول موجب پایین آمدن ضربان قلب می شود؛ نکته بسیار مهم این است که پس از ورزش کردن بدن خود را سرد کنیم.